పదేళ్లలో మూడు రెట్లు పెరిగిన కేంద్ర, రాష్ట్రాల అప్పులు

2015-16లో కేంద్ర ప్రభుత్వానికి మొత్తం అప్పు సుమారు ₹70 లక్షల కోట్లు మాత్రమే ఉంది. కానీ మోడీ ప్రభుత్వం పదేళ్లలో భారీగా అప్పు చేసింది. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరాంతానికి అప్పు ₹185 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. 2026 మార్చి 31 నాటికి ఇది ₹200 లక్షల కోట్లు దాటుతుందని కేంద్ర ఆర్థిక శాఖ అంచనా వేసింది. అంటే, కేవలం పదేళ్లలోనే అప్పు దాదాపు మూడింతలు పెరిగినట్లు స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది అని కేంద్ర ఆర్థికశాఖ మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‌ సోమవారం లోక్‌సభలో వెల్లడించారు.

కేంద్రంతో పాటు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల అప్పులు కూడా వేగంగా పెరుగుతున్నాయి. 2025 మార్చి నాటికి రాష్ట్రాల మొత్తం అప్పు సుమారు ₹94 లక్షల కోట్లు ఉంటుందని లెక్కలు చెబుతున్నాయి. అంటే దేశం మొత్తంగా చూస్తే, కేంద్రం + రాష్ట్రాల అప్పులు కలిపి ₹290 లక్షల కోట్లకు చేరే అవకాశం ఉంది.

రాష్ట్రాల వారీగా చూస్తే, తమిళనాడు అత్యధిక అప్పుతో ముందంజలో ఉంది. ఆ రాష్ట్రానికి అప్పు ₹8.34 లక్షల కోట్లు. రెండో స్థానంలో ఉత్తర్‌ప్రదేశ్ ఉంది, దాని అప్పు ₹7.69 లక్షల కోట్లు. తరువాత మహారాష్ట్ర (₹7.22 లక్షల కోట్లు), కర్ణాటక (₹5.98 లక్షల కోట్లు) ఉన్నాయి. ఇవి అప్పు పరంగా దేశంలో ముందంజలో ఉన్న నాలుగు రాష్ట్రాలు.

2015లో రాష్ట్రాల మొత్తం అప్పు కేవలం ₹27 లక్షల కోట్లు మాత్రమే ఉండేది. కానీ 2025 నాటికి అది ₹94 లక్షల కోట్లు అయ్యింది. అంటే, ఈ కాలంలో రాష్ట్రాల అప్పు దాదాపు మూడు రెట్లు పెరిగింది. ఇది రాష్ట్రాల ఆర్థిక పరిస్థితి ఎంత కఠినంగా మారిందో చూపిస్తుంది.

దేశం మొత్తం అప్పు — కేంద్రం + రాష్ట్రాలు కలిపి — ఇప్పుడు కొత్త రికార్డులు సృష్టిస్తోంది. ఒకవైపు అభివృద్ధి ఖర్చులు పెరుగుతుండగా, మరోవైపు పన్నుల ద్వారా వచ్చే ఆదాయం సరిపోకపోవడంతో, ప్రభుత్వం ఎక్కువగా రుణాలపై ఆధారపడుతోంది. దీర్ఘకాలంలో ఈ భారీ అప్పులు దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థపై భారంగా మారే అవకాశం ఉంది.